شهر من بخند*

دیشب هیچ فکر نمی کردم از ترکیب برنج و گوجه و گوشت و پیاز و سیب زمینی برسم به آن چه که آرزوی شام بچه گی هام بود؛ استانبولی. عصرها که می رفتیم خانه ی در و همسایه و فامیل به گپ و گفت، و نه به شام، خیلی وقت ها بوش که از آشپزخانه شان می آمد بدجور ضعف ام می انداخت. هیچ وقت توی خانه شام نداشتیم. چی می شد لطفی می کردند و گهگاه کله جوشی، سیب زمینی یی، نیمرویی می پختند و سرافرازمان می کردند. این که می گویم نه این که مثلا نداریِ آن سال ها را به رخ بکشم؛ که خب به رخ کشیدن ندارد و همه مان این طور بوده ایم، بیش تر از آن بابت است که خوشبختی آدم ها آن وقت ها چی بود و حالا چی هست. آن موقع آن استانبولی نه فقط برای من که بچه بودم، که برای مادر و مادربزرگ ام هم شامی خیال انگیز بود. پلو غذایی نبود که بشود برای شام حرام و حرج اش کرد. اما حالا، غذا آن قدرها شادی نمی آورد، گرچه تفریح جایگزین ما ایرانی هاست برای کنسرت و بار و دیسکو و استادیوم و ... نرفتن هامان. 

فصلنامه ای درباره ی شهر چاپ می شود که موضوع این شماره اش، شهر و ادبیات بود. عکس دوبلین، دوبلین جویس توش بود. نمایی بود از میدانی و خیابانِ منتهی به آن و آدم های شیک پوش و درشکه ها و ماشین ها و... شهر آن طرف عکس می رفت تا در پرده ی دود و مه ملایم محو شود و این محو شدن خیال انگیز بود. با دیدن آن حال خوشی می آمد سراغ آدم. شاید همین الان ِ مثلا لندن، یا توکیو، و حتا مکزیکوسیتی با اقیانوسی از آدم و ساختمان و ماشین همین طوری ها باشد و محو شدن شهر در آن کرانه ی ناپیدا، حس شکوه و بی نهایت بودن بدهد. اما بارها شده که از بام تهران به آن پایین و بی کرانه گی نگاه کرده ام و مخصوصا توی این چند سال اخیر، فقط خوف می اندازد به جان ام و وحشت ام می اندازد که این شهر که آن ورش از سرازیری سُر می خورد و توی دود و غبار گم می شود دهن باز کرده که مرا ببلعد. انگار نه انگار همان جایی است که توش بزرگ شده ام و از آن جا آمده ام این بالا و باز می خواهم فرو بروم توی دل اش. به نظرم آن شهری که زمانی توش رؤیای شام گرم داشتم و کوچه هاش برای بازی هام پهن و فراخ می شد خیلی امن تر از اینی بود که الان هست. آخر چه طور می شود که گذر سه دهه به اندازه ی سه قرن شهری را زیر و رو کند. گفتن اش خیلی تلخ است برام، چشم بستن روی همه ی چیزهایی که می خواهند شهر را هنوز خوب و دوست داشتنی و چی  و چی نشان دهند و حق هم دارند، بی نهایت سخت است و گفتن این جمله که « تهران دیگر جای امنی برای ماندن نیست. » شاید به نظر خیلی ها نهایت بی انصافی باشد، اما حقیقت دارد. نه این که امنیت فلان و فلان شهری را نبینی، که شهر خودش، بافت اش، تار و پودش دیگر پذیرا  و مهربان نیست. پناه امن نیست. با وصله و پینه و تئوری بافی هم نمی توان چیزی به اش چسباند. انگار همه ی تلاش ها برای خوب کردن حال شهر به طرز رقت باری به فنا** می رود.

* کاملا و مطلقا ملهم از آلبوم « شهر من بخند » اثر پالت جان جانی و مهربان.

** می توان تعبیر بهتر « گا » را به کار برد.